Door druk verkeer, aanhoudend nat weer, veel ongevallen en hinder door grote werven op belangrijke routes lag het aantal dagen met meer dan 200 kilometer file vorig jaar opvallend hoog. Dat maakte van 2024 een absoluut recordjaar voor de Vlaamse snelwegen. Daarnaast springt ook de toename van het verkeer tijdens de weekends in het oog. Ook op zaterdagen en zondagen kwamen we vaker in een file terecht. Het Verkeerscentrum bundelt de belangrijkste cijfers en trends in zijn nieuwe jaarrapport.
November breekt alle records
De filedruk op de Vlaamse snelwegen blijft maar stijgen. Tijdens een gemiddelde ochtendspits in 2024 stond er 159 kilometer file, ‘s avonds 145 kilometer. Er waren 60 dagen met files van meer dan 200 kilometer. Het aantal van zulke dagen is de voorbije twee jaar bijna verdrievoudigd.
Terwijl de avondspitsen jaar na jaar zwaarder worden, werden de ochtendspitsen vorig jaar een beetje lichter in januari, maart en juni. Maar dat waren uitzonderingen, want in tien van de twaalf maanden sneuvelden filerecords. November 2024 was de zwaarste filemaand ooit.
Nooit eerder gebeurden er zoveel hinderongevallen als in 2024 (ongevallen waarbij minstens een deel van de snelweg versperd raakte of afgesloten moest worden): gemiddeld 26 hinderongevallen per werkdag. November piekte met gemiddeld 33 hinderongevallen per werkdag.
Brusselse files aanzienlijk zwaarder
Weggebruikers in Antwerpen en Brussel verliezen minstens een vijfde van hun reistijd in de file. Vooral in de regio Brussel nam de filezwaarte vorig jaar sterk toe, onder andere door meerdere wegwerkzaamheden op de Brusselse ring R0: +17% in de ochtendspits en +29% in de avondspits vergeleken met 2023.
Toch blijft Antwerpen de regio met de grootste filedruk. Ook daar werden de files op de snelwegen in 2024 opnieuw zwaarder: +7% in de ochtend en +13% in de avond ten opzichte van het jaar ervoor.
Antwerpse ring blijft drukste snelweg
Op de Antwerpse ring R1 rijdt het meeste verkeer van het land. De buitenring tussen Borgerhout en Antwerpen-Oost spant de kroon met ruim 126.000 voertuigen per werkdag. Ook de E17, de E19 tussen Antwerpen en Brussel, de E40 tussen Brussel en Aalter, de E40 tussen Brussel en Heverlee en de E313 tussen Antwerpen en Ranst behoren tot de snelwegen met het meeste verkeer.
Door een grote inhaaloperatie voor onderhoud vonden er in 2024 op veel plaatsen ingrijpende werkzaamheden plaats aan wegen, tunnels en bruggen. Die hadden vaak een duidelijke impact op het verkeer. De renovatie van de Leonardtunnel leidde tot ruim 20% minder verkeer op het oostelijke deel van de Brusselse binnenring. De werkzaamheden op knooppunt Zwijnaarde gaven meer drukte op het zuidelijke deel van de Gentse ring R4, omdat die route werd gebruikt als omleiding.
Meer weekendverkeer
We rijden steeds vaker in het weekend en staan ook dan meer in de file. In vergelijking met 2023 nam het verkeer op zaterdagen toe met 1,3% en op zondagen zelfs met 2,4%. Zowel auto’s als vrachtwagens droegen bij tot die stijging.
De groei van het weekendverkeer was voelbaar op bijna alle Vlaamse snelwegen. Alleen in de regio Brussel was er in 2024 op zaterdagen minder verkeer dan in 2023. Dat had waarschijnlijk ook weer te maken met het feit dat de werf aan de Leonardtunnel weggebruikers deed uitwijken naar andere routes.
En wat met de “dinsdag-donderdag-economie”?
De ochtendspitsen op dinsdag en donderdag blijven de momenten met de langste ochtendfiles. Maar in 2024 nam ook de filedruk op maandagochtend flink toe. Zeker in de regio Gent is het verschil tussen maandagochtend en de spitsen op dinsdag en donderdag verdwenen.
Niet alleen files meten, ook ingrijpen om verkeer zo vlot mogelijk te houden
Het Verkeerscentrum monitort niet alleen het verkeer met meer dan 5000 tellussen in het wegdek en ruim 1700 camera’s, de verkeersleiders zetten bij hun dynamisch verkeersbeheer alle meetdata ook constant in om het verkeer veiliger en vlotter te maken. Bij gevaar of problemen op de weg grijpen ze onmiddellijk in via dynamische wegsignalisatie: ze waarschuwen voor file of incidenten via tekstborden, ze kruisen rijstroken af op de rijstrooksignalisatie, ze sturen op grote schaal verkeersinfo uit en ze openen spitsstroken en omleidingen. Het Verkeerscentrum, dat zijn 25-jarig jubileum viert, krijgt daarom de komende jaren een stevige upgrade.
“Bij het incidentmanagement werkt het Verkeerscentrum nauw samen met de Federale Wegpolitie, de hulpdiensten en onze FAST-diensten. Zo beveiligen we ongevallen en handelen we ze ook zo snel mogelijk af,” zegt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Annick De Ridder. “We vernieuwen ook onze installaties voor dynamisch verkeersmanagement. Veel daarvan gaan immers al bijna een kwarteeuw mee. Tegelijk zetten we ook in op digitale innovatie: met AI, meer verkeersdata en slimme sturing kan het Verkeerscentrum straks nog sneller en pro-actiever inspelen op files en incidenten.”
Download het volledige jaarrapport "Verkeersindicatoren Snelwegen Vlaanderen 2024” (in pdf).